کد مطلب:189025 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:147
گفتمان ها
یكی دیگر از ابعاد تلاش های فرهنگی باقر العلوم علیه السلام گفتمان هایی است كه حضرت با دانشمندان و رؤسای مذاهب و نیز گروه های منحرف داشتند. این مناظره ها گاهی برای برخی اهداف شوم، از جانب حاكمان اموی ترتیب داده می شد و گاهی نیز به انگیزه های فرهنگی خود حضرت چنین محافل را ترتیب داده و در آن شركت می نمودند.
در این گفتگوها طرف های مقابل مغلوب دانش حضرت می شدند و حقانیت موضع گیری های امام هم بر طرف مقابل و هم بر همگان شفاف می شد. امام همام با این گفتمان ها باورهای محوری تشیع و نیز فروع فقهی و معارف را مطرح می ساخت و پندارهای گروه های منحرف و موضع گیری های باطل آنان را رسوا می نمود. در این گفتمان ها، گستره ی
[ صفحه 263]
دانش حضرت بر همگان آشكار می شد و به اثبات می رسید كه لقب زیبای «باقر العلوم علیه السلام» زیبنده ی حضرت می باشد.
در مناظره و گفتمان خویش با حسن بصری كه معتقد بر تفویض (واگذاری كار انسان به انسان) بود، بی پایگی پندارهای وی را آشكار ساخت. [1] .
همچنین عبدالله بن نافع از پیروان خوارج در مدینه به حضور حضرت می رسد. درباره رفتار علی علیه السلام با خوارج از وی می پرسد. امام فرزندان مهاجرین و انصار را فرا می خواند، آنگاه خود در جمع انبوه جمعیت حاضر می شود. امام در گفتگو با وی پندارهای غلط ایشان و باطل گرایی وی را آشكار می سازد. و موضع حق امیرالمؤمنین علیه السلام را مبرهن می سازد. [2] .
همچنین در گفتمان با نافع بن ازرق از هواداران خوارج، موضع حق خویش را شفاف می سازد. [3] هنگامی كه قتاده از بصره با 40 سؤال به حضور امام در مدینه می رسد، امام با وی به گفتگو می پردازد. قتاده آن چنان تحت الشعاع عظمت امام قرار می گیرد، كه اعتراف می كند در نزد هیچ كس تاكنون این گونه احساس حقارت نكرده بودم. هنگامی كه امام عظمت عترت را آشكار می سازد، قتاده می گوید این خانه تنها سنگ و گل نیست، همان خانه ای است كه خدای سبحان آن خانه را بلند مرتبه و بلند آوازه نموده است، اذن الله ان ترفع و یذكر فیها اسمه. [4] .
[ صفحه 264]
هنگامی كه حضرت را به شام احضار نمودند، محفل بزرگی از جانب مسیحیان ترتیب داده شده بود كه اسقف بزرگ مسیحیان در آن شركت داشت. امام در چنین محل با شكوه كه انبوه جمعیت مسیحی در آن حاضر بودند، شركت می كند. قسیس سؤال های متفاوت از خواركی های بهشتیان و كیفیت زندگی آنان و نیز درباره «عزیر» پیامبر و سایر موضوعات از امام می پرسد كه جواب های امام وی را به شگفتی وا می دارد. [5] این موارد نیز برخی از تلاش های فرهنگی باقر العلوم علیه السلام می باشد.
اینها برخی از موارد تلاش های فرهنگی باقر العلوم علیه السلام است كه مورد پژوهش قرار گرفت. البته نه تلاش های فرهنگی حضرت به این مقدار بسنده است و نه تلاش های اجتماعی؛ كه در بخش پیشین مورد تحقیق قرار گرفت. بلكه این محورها نمونه هایی اندك در این میدان گسترده می باشد. و شاید راهگشا و آغازی روشن و شفاف برای محققان و اندیشمندان باشد تا در پیمودن این مسیر، همت بیشتر گمارند. تحقیق جامع به فرصت نگاشتن چندین جلد كتاب نیازمند است، تا اندیشه و رفتار عترت شفاف تر بر همگان نمایان شود و شاخص های عترت الگوی رفتاری شیفتگانشان باشند.
سلام خدا و فرشتگان خدا و همه پاكان بر ارواح پاكشان و درود بی پایان الهی بر رهروان راهشان.
[ صفحه 265]
در این گفتگوها طرف های مقابل مغلوب دانش حضرت می شدند و حقانیت موضع گیری های امام هم بر طرف مقابل و هم بر همگان شفاف می شد. امام همام با این گفتمان ها باورهای محوری تشیع و نیز فروع فقهی و معارف را مطرح می ساخت و پندارهای گروه های منحرف و موضع گیری های باطل آنان را رسوا می نمود. در این گفتمان ها، گستره ی
[ صفحه 263]
دانش حضرت بر همگان آشكار می شد و به اثبات می رسید كه لقب زیبای «باقر العلوم علیه السلام» زیبنده ی حضرت می باشد.
در مناظره و گفتمان خویش با حسن بصری كه معتقد بر تفویض (واگذاری كار انسان به انسان) بود، بی پایگی پندارهای وی را آشكار ساخت. [1] .
همچنین عبدالله بن نافع از پیروان خوارج در مدینه به حضور حضرت می رسد. درباره رفتار علی علیه السلام با خوارج از وی می پرسد. امام فرزندان مهاجرین و انصار را فرا می خواند، آنگاه خود در جمع انبوه جمعیت حاضر می شود. امام در گفتگو با وی پندارهای غلط ایشان و باطل گرایی وی را آشكار می سازد. و موضع حق امیرالمؤمنین علیه السلام را مبرهن می سازد. [2] .
همچنین در گفتمان با نافع بن ازرق از هواداران خوارج، موضع حق خویش را شفاف می سازد. [3] هنگامی كه قتاده از بصره با 40 سؤال به حضور امام در مدینه می رسد، امام با وی به گفتگو می پردازد. قتاده آن چنان تحت الشعاع عظمت امام قرار می گیرد، كه اعتراف می كند در نزد هیچ كس تاكنون این گونه احساس حقارت نكرده بودم. هنگامی كه امام عظمت عترت را آشكار می سازد، قتاده می گوید این خانه تنها سنگ و گل نیست، همان خانه ای است كه خدای سبحان آن خانه را بلند مرتبه و بلند آوازه نموده است، اذن الله ان ترفع و یذكر فیها اسمه. [4] .
[ صفحه 264]
هنگامی كه حضرت را به شام احضار نمودند، محفل بزرگی از جانب مسیحیان ترتیب داده شده بود كه اسقف بزرگ مسیحیان در آن شركت داشت. امام در چنین محل با شكوه كه انبوه جمعیت مسیحی در آن حاضر بودند، شركت می كند. قسیس سؤال های متفاوت از خواركی های بهشتیان و كیفیت زندگی آنان و نیز درباره «عزیر» پیامبر و سایر موضوعات از امام می پرسد كه جواب های امام وی را به شگفتی وا می دارد. [5] این موارد نیز برخی از تلاش های فرهنگی باقر العلوم علیه السلام می باشد.
اینها برخی از موارد تلاش های فرهنگی باقر العلوم علیه السلام است كه مورد پژوهش قرار گرفت. البته نه تلاش های فرهنگی حضرت به این مقدار بسنده است و نه تلاش های اجتماعی؛ كه در بخش پیشین مورد تحقیق قرار گرفت. بلكه این محورها نمونه هایی اندك در این میدان گسترده می باشد. و شاید راهگشا و آغازی روشن و شفاف برای محققان و اندیشمندان باشد تا در پیمودن این مسیر، همت بیشتر گمارند. تحقیق جامع به فرصت نگاشتن چندین جلد كتاب نیازمند است، تا اندیشه و رفتار عترت شفاف تر بر همگان نمایان شود و شاخص های عترت الگوی رفتاری شیفتگانشان باشند.
سلام خدا و فرشتگان خدا و همه پاكان بر ارواح پاكشان و درود بی پایان الهی بر رهروان راهشان.
[ صفحه 265]
[1] الاحتجاج، ج 2، ص 113 و 184.
[2] فروع كافي، ج 8 (روضه) ص 350.
[3] اعيان الشيعه، ج 1، ص 653.
[4] فروع كافي، ج 6، ص 256 و 257.
[5] دلائل الامامه، ص 237.